Blog
Een koffer vol levensverhalen
Sandra • 15 november 2019
In gesprek met ouderen, een koffer vol levensverhalen!
Een SPEL voor ouderen, het is sinds 2018 uitgebracht en er is nog zoveel winst in te behalen! Alle keren dat ik bij ouderen het SPEL heb ingezet als middel om tot een gesprek te komen leverde pareltjes van verhalen op. Ik weet nog dat ik een eerste keer met mensen in gesprek ging die al verder in het proces van hun dementie waren. Ik vond het spannend, zou het SPEL geschikt zijn?
We hebben er een IPad bijgelegd en zijn gestart. Een dame lag te dommelen. Ogenschijnlijk kreeg ze niets van het gesprek aan tafel mee. Op een vraag die iemand van een kaartje voorlas: Wat is jouw geboorteplaats, gingen haar ogen open en ze zei: Huizen is ook een mooi plaatsje!
We hebben haar even, heel even kunnen betrekken en een goed gevoel gegeven. Een ander vraagkaartje bracht ons tot het zingen van lievelingsliedjes. Geen verhalen maar mooie momenten die ook zó waardevol zijn.
Bij een andere groep hoorde ik hoe twee mannen met elkaar in het verzorgingshuis vriendschap hebben gekregen. Iedere middag om 16.00 uur namen ze samen een drankje. Ze vertelden over de verliezen die ze beiden in het leven hadden moeten doorstaan en hoe hun leven weer meer zin had kregen.
Zo heb ik al vele mooie momenten met ouderen mogen hebben. Verdrietige, humorvolle maar bovenal verhalen en wensen waardoor ik en de verzorgers meer inzicht kregen wie de persoon is en ook is geweest.
Als je vraagt ’Heb je een grote wens Sandra?’ Ja, meer en vaker met ouderen rond de tafel, omdat de mens in al zijn kwetsbaarheid nog zoveel te vertellen heeft waardoor je de persoon weer in zijn totaliteit mag zien.
Een uitdaging, die ik graag met anderen aan wil gaan!
Groet Sandra
’Toch popt het verlies soms ineens weer op’
Op de website van het NZC (Netwerk Cliënt-en-Raad Zorg) aandacht voor het SPEL: "Het NZC Momenteel is er volop beweging als het gaat om inspraak, zeggenschap en medezeggenschap voor cliënten in de zorg. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen en aangepaste regels en wetten geven cliënten en cliëntenraden een sterkere stem en een grotere rol in het zorgproces. Door zowel u als cliënt als uw officiële vertegenwoordiger en zegsman, de cliëntenraad, bij te staan, vormen wij een krachtig front dat inspraak, zeggenschap en medezeggenschap waarborgt. Het SPEL kan hieraan een mooie bijdrage leveren, vooral daar waar er ondersteuning nodig is om je mening te geven !" Klik hier voor het artikel!
"Men is thuis waar men begrepen wordt". Dit staat geschreven in de missie van De King Arthurgroep. De Ronde Tafel is een tafel die gestaan zou hebben in het kasteel van Koning Arthur. Hier vergaderde hij met zijn ridders. Of de tafel of een soortgelijke tafel ooit echt heeft bestaan is niet bekend. Iedereen aan deze tafel was gelijk aan de ander, niemand was belangrijker en iedereen werd gehoord (Wikipedia). Eind 2021 kreeg ik de vraag of ik het SPEL en bijpassende training toe wilde lichten bij de King Arthurgroep. Kort daarvoor had ik al op eigen verzoek een kijkje genomen bij deze organisatie. De visie van de King Arthurgroep spreekt mij enorm aan, ieder mens is gelijk en heeft recht om te blijven kiezen. Na het aanbellen bij een prachtig statig pand werd ik hartelijk verwelkomd. Ik moest even wachten op de persoon met wie ik een afspraak had maar dat deed ik graag. Tijdens het wachten werd ik drie keer aangesproken of ik ook een kopje koffie wilde. De dame die er druk aan het stofzuigen was onderbrak haar werk om te vertellen dat ze er zo trots op is dat het huis mooi is en dat zij er plezier aan beleeft om het blinkend te houden. Het enthousiasme van de medewerkers straalde ervan af. Ik heb een rondleiding gekregen en heb het verhaal over werkwijze gehoord. Een platte organisatie waar veel mensen als ZZP’er werken en waar men trots is op datgeen wat men doet. Vraagstelling De vraag vanuit de King Arthurgroep is om het SPEL als middel in te zetten om zo zeggenschap en medezeggenschap van de zorgvragers beter vorm te geven. “Men is thuis waar men begrepen wordt” Dat is een mooie volzin maar hoe geef je daar inhoud aan, specifiek als mensen dementerend zijn? Begrip zit in kleine dingen, weten wat de gewoontes zijn, wat men lekker vindt, waar je echt niet blij van wordt. Uiteraard is dat mijn drive voor het inzetten van het SPEL. Verzamel gegevens over het dagelijkse leven, hoe geef je inspraak waar mogelijk vorm zodat kwaliteit van leven meer inhoud krijgt. In het kwartaalverslag van de King Arthurgroep staat het volgende te lezen: "De tevredenheid van zorgvragers en hun wensen zijn voor ons het uitgangspunt van de begeleiding en zorg. Om dit op een speelse manier in kaart te brengen hebben we SPEL aangeschaft (Samen Praten en Luisteren). Dit geeft een mooi handvat om in gesprek te gaan met zorgvragers en wellicht ook met de contactpersonen en familieleden. Zo geven we zeggenschap en medezeggenschap vorm. Begin maart heeft een aantal begeleiders een workshop gevolgd om kennis te maken met SPEL. Wij zijn enthousiast!" Ik ben blij dat ik mijn steentje bij heb mogen dragen en kijk ernaar uit om het in juni vervolg te geven! Dank voor deze mooie opdracht! Sandra
De Wet zorg en dwang Iedere burger heeft rechten om beslissingen en keuzes zelf te maken. Bij sommige doelgroepen zijn de ‘mitsen’ vastgelegd. Daarover gaat de Wet zorg en dwang. De Wet zorg en dwang is bedoeld voor mensen met dementie en mensen met een verstandelijke beperking. Deze wet is om de uitzonderingen vast te leggen wanneer er een (meestal tijdelijke) uitzondering gemaakt kan worden op leven in vrijheid en het maken van eigen keuzes in veiligheid. Het is Feest! Het nieuwste SPEL over Veiligheid en Vrijheid is uit! Waarom de naam veiligheid en vrijheid? Als mens maak je keuzes, bepaal je zelf wat je doet, wanneer je het gaat doen en met wie. Echter zodra iemand in een instelling komt te wonen verandert dat direct en worden vaak keuzes voor je gemaakt. Regels worden vanuit de beste bedoelingen opgesteld. Ieder mens heeft zijn eigen normen en waarden waarop hij zijn keuzes bepaald. Het leven in een groep vraagt om afspraken. Daarbij is het van het grootste belang dat je als mens jouw rechten behoudt om eigen beslissingen te nemen. Het gesprek over zorg en dwang hebben wij in dit SPEL vertaald in alledaagse zaken. Vragen over herkenbare situaties waarop je ook op door kunt vragen. Waar begeleiding zich, met de wet in de hand, af kan vragen of het normaal is wat er vastgesteld is aan regels. Cliënten kunnen daarover in gesprek gaan om te beseffen dat het goed is om je eigen rechten te bespreken. Als er achterliggende redenen zijn om andere keuzes te maken dan is het goed om daarover te praten. Wij hopen de komende tijd mooie gesprekken te voeren met de vragen uit het nieuwe SPEL over veiligheid en vrijheid. De vragen gaan over allerlei zaken zoals camera’s die ergens hangen, kasten die gesloten zijn, het bespreken van een zorgplan, het meelezen van rapportage en dergelijke. De inhoud van de wet komt in de zes thema’s van het SPEL terug. Er is ook een speciaal thema ‘Weetjes’. Dit thema kent een eenvoudige en iets moeilijke versie die dieper op de materie ingaat. We nodigen jullie uit om kennis te maken met opnieuw een prachtige versie van het SPEL.
In deze Corona-tijd staan we voor de uitdaging om de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking nu met nog meer extra zorg en aandacht te doen. Dat vraagt van ons steeds opnieuw af te wegen welk beleid we moeten volgen of welke richtlijnen uitgezet moeten worden. Het heeft mij soms tot wankelen gebracht, hoewel wankelen, het is meer realiseren dat het morgen weer totaal anders kan zijn. Gelukkig ik sta nog rechtovereind waar ik dankbaar voor ben. De zorg die mij is toevertrouwd en waarin ik met veel passie een steentje probeer bij te dragen aan ‘zeggenschap’ voor mensen met een verstandelijke beperking. Zeggenschap over je eigen leven is voor mij verbonden aan ‘kwaliteit van bestaan’. Als leidinggevende gingen de nieuwe richtlijnen eerst enorm onder mijn huid zitten. Hoezo worden we nu ineens gestuurd en werd er nu van mij verwacht dat ik niet meer zelf kon of mocht meedenken? Ik kreeg vragen van medewerkers waar ik de richtlijnen ter hand nam, want het gewone was er niet meer. Uitleg geven, eerst aan mijzelf en vervolgens aan een ander heeft mij geholpen. Soms ook iets afwijkend omdat de situatie daar om vroeg. De gebeurtenissen volgden elkaar in raptempo op. Dagbestedingen werden gesloten en bezoek op locaties werd niet meer toegestaan. Medewerkers van de Dagbesteding werden ingezet bij het Woonhuis. Dat betekent veel mensen tegelijk in het pand. De keuze van minder mensen of meer kwaliteit van leven met een dagprogramma is in samenspraak met medewerkers genomen. De medewerkers hebben dit aan de bewoners zo goed mogelijk uitgelegd. Mijn zorgen werden niet minder. Op een locatie is de oudste bewoner een dame van 93 jaar. Een dame die nog volop geniet van het leven. Daarnaast 21 andere oudere en kwetsbare mensen, de vraag van ‘hoe wordt het zo veilig en leefbaar mogelijk’ hield mij bezig. Ik heb mijn zorgen gedeeld met het team en de vraag voorgelegd: wat kunnen we meer doen om de mensen meer veiligheid te geven en daarbij zoveel mogelijk vrijheid te houden? We hebben de onderlinge toegang provisorisch afgesloten met een tafeltje en een plantje tussen de drie groepen. Op die manier kunnen de mensen vrij rondlopen binnen hun eigen groep.
Voor de Wet Zorg en Dwang is het jaar 2020 is een overgangsjaar voor de Zorg om deze Wet handen en voeten te geven. Wie had kunnen bedenken dat de inhoud daarvan zo tastbaar is in deze tijd van de Corona-crisis. En toch kies ik ervoor om deze blog niet over deze huidige periode te laten gaan maar over hoe we vanuit het SPEL inhoud willen geven aan een nieuwe versie, een SPEL voor deze Wet Zorg en Dwang (WzD), intern ook wel Zorg en Vrijheid genoemd. In de nieuwe wet staan vrijheid en zorgvuldigheid voorop. De kern van de nieuwe wet is ‘nee, tenzij’. Dat betekent dat vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg in principe niet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van ernstig nadeel voor de cliënt of zijn omgeving. Vervolgens regelt de wet met een stappenplan dat er echt alleen onvrijwillige zorg wordt gegeven als er absoluut geen andere oplossing is. Dat áls onvrijwillige zorg wordt toegepast, het dan heel zorgvuldig gebeurt. Zorgprofessionals worden door de wet verplicht om een stappenplan in werking te zetten en zo veel mogelijk te zoeken naar alternatieve oplossingen. Waarom de keus voor dit onderwerp Al lezend over de inhoud van deze wet kwam ik steeds weer terug bij het waarom van het eerste SPEL. Niet beslissen over anderen, alleen als het echt niet anders kan. Al vele, vele jaren doen wij met elkaar zaken waar we niet meer over na hebben gedacht. Wij maken huisregels, wij bepalen medicatie, wij sluiten deuren en wij doen onnadenkend een rem op een rolstoel. Het is eigenlijk zo’n wake-up, STOP met dit gedrag, tenzij het echt niet anders kan. En als het tenzij is, praat er over! De vraag is hoe maken wij deze wet zo eenvoudig mogelijk uitgelegd dat het ook gaat leven bij cliënten, dat men ook het besef krijgt dat hun stem telt. Wat zijn de belemmeringen en wanneer is er een tenzij? Ik werd enthousiast om van deze wet een nieuw SPEL te maken, het past goed in het verlengde van de versie van het SPEL. Gelijktijdig wist ik ook dat het nog een zoektocht is om het zo te maken dat je hiermee de juiste snaar raakt voor de doelgroep: mensen met een verstandelijke beperking. Geen moeizame wet maar een SPEL versie waar je het gesprek mee aan kunt gaan. De laatste jaren ben ik regelmatig in contact met andere organisaties, het SPEL zorgt voor mij ook regelmatig tot verbinding. Tot sparren, ervaringen uitwisselen en kennis delen. Twee organisaties die het SPEL al lange tijd inzetten en waar ik regelmatig contact mee heb, heb ik benaderd en ook enkele collega’s van mijn organisatie Careander. Wij hebben inmiddels al veel werk verricht. De thema’s zijn opgesteld met de daarbij behorende vragen en stellingen. Binnenkort verwacht ik de cliëntentest uit te voeren. Daarnaast heeft de tekenaar een prototype gemaakt voor het logo. Dit nieuwe logo is al wel aan enkele cliënten voorgelegd en goedgekeurd. Kortom, Samen zijn we sterk! Wordt vervolgd! Groet, Sandra
